Yemekten Sonra Kaşıntı

Yemekten sonra kaşıntı, herkeste karşılaşılabilecek bir durum olsa da çocuklarda daha sık görülmektedir. Yemek sonrası kaşıntı besin alerjisine işarettir ve çocuklar besin alerjisine meyillidir. Besin alerjisi tanısı konulan çocukların genelinde bu tanı, büyüdükten sonra kaybolmaktadır.

Alerji, vücudun belirli bir maddeye karşı gösterdiği reaksiyondur. Alerjiye neden olan maddeye alerjen madde denir ve alerjen madde kişiden kişiye değişmektedir. Bir kişinin yumurtaya alerjisi varken başka bir kişinin yünlü kumaşa, mürekkebe veya karabibere alerjisi olabilir. Alerjinin çeşitleri vardır (alerjik rinit, alerjik astım, alerjik konjonktivit gibi) ve yemekten sonra kaşıntı besin alerjisinin belirtisi olduğu için besin alerjisinden bir miktar bahsedeceğiz.

Besin Alerjisi

Besin alerjisi olan kişiler, alerjen etki yaratan besini tükettiklerinde vücutları antikor üreterek kendini korumaya çalışır. Bu koruma işlemi sırasında histamin adı verilen bir molekül ortaya çıkar ve vücut bazı belirtiler göstermeye başlar. Bu belirtiler vücudun çeşitli yerlerinde ve çeşitli şekillerde olabilir.

Besin Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

• Derideki belirtiler; dudakların, ağızın, dilin ve boğazın şişmesi, kızarıklık ve döküntü, ürtiker, yanma ve kaşınma, kırmızı lekeler, terleme.
• Akciğerdeki belirtiler; Astım, solunum sıkıntısı, nefes darlığı.
• Kulak, burun ve boğazdaki belirtiler; Kulaklarda çınlama, hapşırma, burun kaşıntısı, burun tıkanıklığı, kuru öksürük.
• Mide ve bağırsaklardaki belirtiler; Karın ağrısı, mide bulantısı, kramp, ishal, kusma, hazımsızlık ve gaz, mide yanması.
• Kardiyovasküler belirtiler; kalp ve damarı kapsayan belirtilerdir.Bunlar; kalp çarpıntısı, nabız düzensizliği, bayılma, karıncalanma, elde kızarıklık, solgunluk ve yüksek ateş .
• Diğer belirtiler; baş dönmesi ve dengesizlik.

Eğer vücut, alerjen maddeye aşırı bir tepki göstermiyorsa besin alerjisi çok tehlikeli bir durum değildir. Vücudun gösterdiği tepki seviyelerinin farklı isimleri vardır:

• Anaflaktik duyarlılık= Tip 1 aşırı duyarlılık
• Sitotoksik duyarlılık= Tip 2 aşırı duyarlılık
• İmmünkompleks reaksiyonlar= Tip 3 aşırı duyarlılık
• Gecikmiş tip aşırı duyarlılık= Tip 4 aşırı duyarlılık

Teşhis ve Tedavi

Hasta öyküsü dinlendikten sonra fiziki muayene yapılır. Daha sonra alerjiye sebep olan besini bulmak için birtakım testler uygulanır. Bunlar; gıda eleme testi (çoklu ve basit eliminasyon diyetleri), yükleme testi, epidermal test ( deri prick testi), besin intoleransı testi, elemental (basit) diyettir.

• Basit eliminasyon diyetleri: Hasta öyküsüne dayanarak bir veya birkaç besinin yasaklandığı gıda eleme testleridir. Eğer alerjen besin teşhis edilirse bu besin beslenmeden çıkarılır, yani tüketilmez.
• Çoklu Eliminasyon Diyeti: Basit eliminasyon diyetinin yeterli olmadığı durumlarda kullanılır. Birçok besin beslenmeden çıkarılıp yavaş yavaş diyete eklenerek veya besinler yavaş yavaş beslenmeden çıkarılarak bu test uygulanmış ve alerjen besin tespit edilmiş olur.
• Elemental (basit-formula) Diyet: Besin ögelerinin sadece basit formlarının tüketildiği diyettir. Sindirimi kolay, posasız yiyecekler tercih edilir.
• Epidermal Test: Alerjen maddeyi içerin bir test sıvısı, deriye damlatılır. Derinin üzerinde küçük bir çizik oluşturulur ve sıvının deriye sızarak alerji hücreleriyle birleşmesi sağlanır. 10-15 dakika kadar bekledikten sonra ortaya çıkan belirtiler değerlendirilerek alerjen besin maddesi tespit edilmeye çalışılır.
• Yükleme Testleri: Yükleme testlerinin; açık yükleme, tek taraflı açık yükleme, çift kör- plasebo kontrollü oral besin yükleme olarak 3 farklı çeşiti vardır. Açık yüklemede hem doktor hem hasta yüklenen besini bilir. Tek taraflı açık yüklemede yüklenen besini sadece doktor bilir. Çift kör-plaseboda ise hem doktor hem hasta yüklenen besinin içeriğini bilmez. Altı doz, artırılarak yükleme yapılır ve besin tespit edilmeye çalışılır.
• Besin İntoleransı Testleri: Kanda oluşan antikorların (IgG tipi) tespit edilmesi ve miktarının ölçülmesine yönelik testlerdir. Antikor miktarına göre besin intoleransının şiddeti ölçülür.
  Görüldüğü üzere, yemekten sonra kaşıntı besin alerjisinin belirtisidir, çeşitli yöntemlerle tespit edilir ve tedavi yöntemi olarak alerjen besinin tüketilmemesi durumu söz konusudur.